1. Interne communicatie

Interne communicatie

1. De communicatie met collega's.
   
2. Communicatie met het bestuur.

1. Communicatie met collega's

Ecologische beoordeling van de waterkwaliteit gaat - zoals we het in dit handboek bedoelen - in de eerste plaats om het stellen van een diagnose. Hoe functioneert het aquatisch ecosysteem op dit moment; in welke mate komt dat overeen met de gewenste situatie; wat is eigenlijk de gewenste situatie; en wat zijn de knelpunten. Voor een dergelijke analyse is input vanuit verschillende disciplines noodzakelijk. Niet alleen de samenstelling van de soorten is van belang, ook de hydrologie (zoals stroming, verblijftijd, wateraan- en afvoer), morfologie (zoals dimensies, vorm van de oever), het beheer (zoals maaibeheer, peilbeheer) en overige abiotische factoren (zoals diffuse en puntbelastingen, watervogels, oevergebruik) zijn van belang. Voor een dergelijke systeemanalyse is input vanuit verschillende vakdisciplines, en dus vanuit diverse medewerkers, nodig. Maar het gaat ook om het soort input, dat varieert van praktische veldkennis tot kennis over wettelijke instrumenten of beleid.

Kortom, samenwerking tussen ecologen, bemonsteraars, hydrobiologisch analisten, waterkwaliteitsdeskundigen, hydrologen, vergunningverleners, handhavers, peilbeheerders, medewerkers onderhoud, beleidsmedewerkers en wat al niet meer is nodig. Hierbij is het belangrijk te beseffen dat het om verschillende vakgebieden gaat, vaak met eigen vaktermen en uitgangspunten. In dit proces is het belangrijk de volgende punten in het oog te houden:

• Het gemeenschappelijk doel. Een waterbeheerder heeft verschillende doelen: Voldoende water (niet te veel en niet te weinig), waterveiligheid, waterkwaliteit. Het gaat er nu om het aquatisch ecosysteem te doorgronden en afwijkingen ten opzichte van het doel (de referentie) te begrijpen en te verklaren. Maar daarbij mogen de andere doelen niet uit het oog verloren worden.
  
• Een gemeenschappelijke taal. Wees ervan bewust dat elk vakgebied vaak eigen termen gebruikt. Probeer over en weer duidelijkheid te krijgen over termen. De systematiek van ecologische sleutelfactoren (ontwikkeld door de STOWA) is onder andere bedoeld als communicatiemiddel tussen deskundigen van verschillende vakgebieden.
  
• Gedeelde kennis. Ieder deskundige heeft zijn of haar eigen kennis en ervaring. Elke inbreng kan nuttig zijn voor het stellen van de diagnose. Peilbeheerders en onderhoudmedrwerkers hebben vaak een schat aan ervaring van de lokale situatie. Bemonsteraars en analisten weten als geen ander welke soorten typisch waar voorkomen en welke patronen daarin te onderkennen zijn. Hydrologen weten perfect hoe het water stroomt en hoe de situatie kan veranderen bij uitzonderlijke klimatologische omstandigheden. Maat van deze kennis gebruik.
• Breng het gemeenschappelijke doel en de gedeelde kennis samen in een gemeenschappelijke taal op een centrale plek in de organisatie.

2. Communicatie met het bestuur.

Als de diagnose gereed is én de plannen voor maatregelen zijn geformuleerd, is het moment aangebroken het bestuur te informeren en een fiat te vragen voor uitvoering van de maatregelen met bijbehorende financiering. Bij de communicatie met het bestuur is het belangrijk de volgende punten in het oog te houden:

• De ambitie van het bestuur wat betreft ecologie. Dit is afhankelijk van de politieke kleur van het dagelijks bestuur maar ook van de persoonlijke voorkeur van de individuele leden van het dagelijks bestuur. Ecologie moet soms concurreren met andere beleidsvelden zoals veiligheid, landbouw of stedelijk waterbeheer.
• Bij veel bestuurders wordt beseft dat de KRW verplicht is. Soms is de insteek: "We doen wat verplicht is, maar ook niet meer dan dat", maar soms is de insteek: "We gaan voor een goede ecologische kwaliteit, met of zonder de KRW".
• Voor bestuurders zijn de financiën vaak erg belangrijk. Hoeveel gaan de maatregelen kosten en wat krijgen we er voor terug?
  
• Bestuurders willen vaak scoren bij hun achterban. Spraakmakende maatregelen doen het goed. Maar:
  
• Bestuurders willen (daarom) vaak garanties. "Als we deze maatregelen nemen, dan verbetert de kwaliteit gegarandeerd en halen we de doelstellingen". Dergelijke garanties kunnen we bij ecologische maatregelen meestal niet geven. Maak duidelijk dat (aquatische) ecologie een relatief jonge wetenschap is en dat ontwikkeling van de ecologie tijd kost. Huidige situaties verklaren kunnen we redelijke goed. Het voorspellen van de effecten van maatregelen op de ecologie is vaak nog moeilijk. Maak duidelijk dat de voorgestelde maatregelen gebaseerd zijn op de huidige stand van zaken wat betreft kennis van ecosystemen. Maar deze kennis is nog voortdurend in ontwikkeling. En: Effecten van maatregelen zijn van zeer veel verschillende factoren afhankelijk; factoren die we nog lang niet allemaal kennen, en die in de tijd kunnen veranderen (denk aan klimatologische omstandigheden).

Maak de boodschap naar het bestuur zo eenvoudig en helder mogelijk: "Het ecosysteem is nog niet op orde. Het knelpunt is ... We denken op dit moment dat de beste maatregelen zijn ...  De kosten bedragen ... We stellen voor om de effecten de komende jaren te monitoren, indien nodig, tussentijds bij te sturen, en de maatregelen over x-aantal jaar te evalueren". Het gebruik van de systematiek van de ecologische sleutelfactoren kan helpen bij een heldere en begrijpelijke communicatie richting bestuur.