EBEOSYS
Beschrijving
In opdracht van de STOWA heeft Wageningen Universiteit een methodiek ontwikkeld om de ecologische kwaliteit van alle Nederlandse zoete en brakke watertypen te beoordelen (zie ook geschiedenis voor de achtergronden).
EBEOSYS berekent het effect van verschillende beïnvloedingsfactoren (zoals stroming, saprobie, trofie, substraat, …) op het ecosysteem en leidt in negen stappen naar een eindoordeel. Per beïnvloedingsfactor wordt (meestal) één karakteristiek gebruikt om het effect van die factor te bepalen. Per karakteristiek worden één of meer maatstaven gebruikt, deze maatstaven meestal gebaseerd op één organismengroep. Per maatstaf wordt een kwaliteitsklasse berekend in drie of vijf klassen. Daarna wordt per karakteristiek een ecologisch niveau bepaald in vijf klassen, die met romeinse cijfers of vijf kleuren worden weergegeven: rood, oranje, geel, groen en blauw. De ecologische niveaus van alle karakteristieken samen vormen het ecologisch profiel. Ten slotte wordt een eindoordeel gegeven.
Aanvankelijk had elk watertype zijn eigen applicatie, te weten:
- Stromende wateren (EBEOSWA)
- Ondiepe meren en plassen (EBEOMEP)
- Diepe meren (grind-, klei- en zandgaten)(EBEOGAT)
- Sloten (EBEOSLO)
- Kanalen (EBEOKAN)
- Brakke wateren (EBEOBRA)
- Stadswateren (EBEOSTAD)
Later zijn deze applicaties samengevoegd tot één software applicatie, EBEOSYS. De software is in opdracht van de STOWA ontwikkeld door ECOSYS.
Functionaliteit
Naast het eindoordeel over biologische en ecologische
waterkwaliteit geeft EBEOSYS door middel van het ecologisch profiel en de scores per maatstaf ook inzicht in de oorzaken van een tegenvallende of meevallende beoordeling.
Benodigde gegevens
Er wordt voor de maatstaven gebruik gemaakt van diverse groepen
organismen, chemische waterkwaliteitsparameters en overige milieufactoren. De
keuze verschilt tussen de watertypen. In stromende wateren (EBEOSWA) bijvoorbeeld speelt macrofauna de hoofdrol en worden verder enkele abiotische bepalingen verwerkt. In sloten (EBEOSLO) worden gegevens van macrofyten, fytobenthos en macrofauna gebruikt en diverse abiotische bepalingen.
Bij stadswateren (EBEOSTAD) is “belevingswaarde” ook een invoer. Belevingswaarde ligt weliswaar buiten de ecologie, maar is wel belangrijk bij stadswateren. Belevingswaarde wordt deels gebaseerd op de aanwezigheid van sierlijke plantensoorten.
Voor- en nadelen
Voordelen
De onderzochte karakteristieken zijn relevant en de scores kloppen vaak met expert-judgement
Geeft snel inzicht in indicatoren en karakteristieken
Dit inzicht is goed bruikbaar voor het formuleren van maatregelen ter verbetering van de ecologische waterkwaliteit
Kan ook gebruikt worden voor het beoordelen van niet KRW-wateren
Gebruik van de EBEOSYS software is vrij (bron: EBEOSYS, december 2014)
Nadelen
Het systeem is sinds het ontwerp niet meer inhoudelijk verbeterd
Enkele maatstaven werken niet naar wens (bijvoorbeeld saprobie in EBEOKAN)
EBEO watertypen zijn minder uitgebreid en gedetailleerd dan de watertypen van de KRW-maatlatten
De parameters die ten grondslag liggen aan de beoordelingsmethodiek zijn mogelijk verouderd
De software is niet meer geactualiseerd
Referenties
STOWA Handboek en Gebruikershandleiding EBEOSYS
EBEOWeb (login noodzakelijk)